“Historia do të më japë të drejtë.” Kështu shpalli me vendosmëri një i ri idealist përballë një gjykate të pushtetit të vjetër. Këto fjalë, më shumë se një deklaratë, ishin një parashikim i një epoke që do të vinte.
Zgjimi i Ndërgjegjes në Fshatin Birán
Fidel Alejandro Castro Ruz erdhi në jetë më 1926 në lindjen e largët të Kubës, në një fermë të madhe të një pronari spanjoll – i ati. Edhe pse i rritur mes mundësive materiale, ai u përball me realitete kontradiktore: një shtresë e vogël që gëzonte pasuri, dhe një shumicë që jetonte në kushte mjerimi. Ky kontrast ngjalli në të një ndjeshmëri të thellë ndaj padrejtësive shoqërore.
Që në universitetin e Havanës, ai u shqua për guximin e tij në debatet politike dhe angazhimin në çështje të nxehta kombëtare. Ndërhyrja amerikane në ekonominë e Kubës, pabarazia dhe korrupsioni institucional e bënë atë gjithnjë e më të vendosur të mos ishte thjesht një spektator.
Revolucioni si Mision Jetësor
Sulmi ndaj kazermës Moncada në vitin 1953 ishte akti i parë i hapur i rebelimit. Megjithëse i pasuksesshëm ushtarakisht, ai shënoi lindjen e një fryme të re. Gjatë burgut dhe më pas në mërgim, Castro nuk u dorëzua. Përkundrazi, ai përgatiti me përpikmëri një kthim – jo vetëm fizik, por ideologjik.
Në Meksikë takoi Ernesto “Che” Guevara, një bashkudhëtar i pandashëm në kryengritjen që do të pasonte. Ata zbarkuan në Kubë më 1956 me një grup të vogël luftëtarësh. Nga malet e Sierra Maestra-s nisi një lëvizje e cila, për tre vjet me radhë, fitoi zemrat e shumë kubanëve të zakonshëm që kërkonin ndryshim.
Në fillim të janarit 1959, Batista u rrëzua dhe Kuba pa një agim të ri.
Ndërtimi i Një Utopie në Realitetin e Ashpër
Pasi mori pushtetin, Fidel shpalli një reformë të thellë shoqërore. Tokat u ndanë, shërbimet bazë u bënë të aksesueshme për të gjithë, dhe analfabetizmi filloi të zhdukej. Por së bashku me këto përparime, erdhën edhe kontrolle të forta, censurë dhe ndëshkime për ata që nuk ndanin të njëjtat bindje.
Politika e jashtme e SHBA-ve kundër regjimit të tij dhe izolimi ndërkombëtar vetëm sa e forcuan më tej qëndrueshmërinë e tij në pushtet. Ai nuk e pa asnjëherë veten si despot, por si mburojë e revolucionit. Kjo bindje filozofike për nevojën e sakrificës në emër të një ideali u kthye në justifikim të një regjimi që nuk lejonte kundërshtime.
Trashëgimia e Një Ikone të Shekullit XX
Castro qëndroi në qendër të politikës kubane për gati pesë dekada. Edhe pas dorëheqjes për arsye shëndetësore në vitin 2008, ndikimi i tij mbeti i fortë. Kur u nda nga jeta më 25 nëntor 2016, ai la pas një trashëgimi komplekse: një vend të arsimuar, por të varfër; një popull krenar, por shpesh i heshtur.
Një Lider, Një Epokë, Një Paradoks
Fideli nuk ishte thjesht udhëheqës. Ai ishte simbol i një rezistence, figurë që sfidoi normat dhe frymëzoi të shtypurit në mbarë globin. Por, njëkohësisht, ai ishte njeri që shndërroi një revolucion në një sistem të ngurtë dhe të kontrolluar.
Sot, emri i tij vazhdon të jetë pikë përplasjeje ndërmjet adhurimit dhe kritikës. Ai u bë mit, jo sepse ishte i përsosur, por sepse ishte i pamundur për t’u injoruar.
