Në dekadën e fundit, kriptovalutat janë kthyer në një nga temat më të diskutuara në botën financiare. Bitcoin, Ethereum dhe dhjetëra monedha të tjera virtuale janë përhapur me shpejtësi, duke tërhequr investitorë, sipërmarrës dhe përdorues të zakonshëm në një treg të ri dhe shpesh të paqëndrueshëm. Por mes entuziazmit dhe fitimeve të mëdha, një pyetje mbetet thelbësore: Sa të sigurta janë vërtet kriptovalutat?
Siguria teknologjike: Blockchain si bazë
- Kriptovalutat bazohen në një teknologji të quajtur blockchain, një lloj regjistri i shpërndarë që ruan çdo transaksion në mënyrë të pandryshueshme. Kjo teknologji vlerësohet për sigurinë që ofron, pasi është thuajse e pamundur të manipulohet pa konsensusin e gjithë rrjetit.Për shembull, për të ndryshuar një transaksion në rrjetin e Bitcoin-it, do të kërkohej një sasi kolosale fuqie kompjuterike – diçka që praktikisht nuk është realizuar deri tani. Pra, nga pikëpamja teknologjike, kriptovalutat janë mjaft të sigurta.
Rreziqet digjitale: Hackerat dhe gabimet njerëzore
Megjithatë, rreziqet nuk mungojnë. Përdoruesit janë të ekspozuar ndaj:
- Sulmeve kibernetike, ku platformat e këmbimit janë sulmuar dhe miliona dollarë janë vjedhur (si në rastin e Mt. Gox apo FTX).
- Humbjes së fjalëkalimeve dhe qasjeve në portofolin personal, që do të thotë humbje e pakthyeshme e fondeve.
- Mashtrimeve (scams) që përdorin skema piramidale ose “pump-and-dump”.
Ndryshe nga bankat tradicionale, kriptovalutat funksionojnë pa ndërmjetës dhe pa një ent rregullues qendror. Kjo i jep përdoruesit më shumë kontroll, por edhe më shumë përgjegjësi. Në mungesë të rregullave të qarta në shumë vende, investitorët nuk kanë asnjë garanci në rast mashtrimi ose humbjeje.Në disa shtete si El Salvador, Bitcoin është bërë mjet pagese zyrtare. Ndërsa në vende të tjera, si Kina, është ndaluar totalisht. Në BE dhe SHBA po punohet për rregullore që të sigurojnë më shumë transparencë dhe mbrojtje për përdoruesit.
Investim apo lojë fati?
- Ndërsa disa i shohin kriptovalutat si një “ar i ri digjital” për investime afatgjata, të tjerë e konsiderojnë si një treg të paqëndrueshëm dhe spekulativ. Vlerat e tyre mund të rriten me mijëra për qind – ose të bien brenda pak ditësh. Ky luhatshmëri e madhe e bën të rrezikshme për investitorët pa përvojë.Kriptovalutat janë të sigurta nga pikëpamja teknologjike, por jo pa rreziqe reale në praktikë. Çelësi qëndron te edukimi i përdoruesit, ruajtja e kujdesshme e të dhënave personale, zgjedhja e platformave të besueshme dhe një qasje realiste ndaj rrezikut.
