Në një botë të tejngopur me informacione, ku çdo sekondë sjell një përditësim të ri, një meme të re apo një “reel” të çuditshëm, lind një pyetje e rëndësishme:
A kemi pushuar së lexuari – apo vetëm lexojmë ndryshe?
Nga libri te ekrani: ndryshimi i përvojës së leximit
Leximi dikur ishte një ritual. Një libër hapej me kujdes, përjetohej me mendje të përqendruar dhe mbyllej me reflektim. Sot, përvoja është fragmentare: lexojmë mes njoftimeve, mes dy ndalesave në autobus apo gjatë një pushimi të shkurtër në punë.
Por ky ndryshim nuk është vetëm çështje kohe – është çështje kulture. Leximi i thellë kërkon durim, vetmi dhe vëmendje. Ndërsa realiteti digjital i sotëm është krijuar për shpërqendrim.
Leximi digjital: informacion apo konsum sipërfaqësor?
Lexojmë më shumë se kurrë më parë – por çfarë lexojmë?
Statuset në Facebook, komentet në TikTok, titujt e artikujve që nuk i hapim asnjëherë. Në pamje të parë, duket si një triumf i shkrimit. Por në thelb, shpesh kemi të bëjmë me një zhvlerësim të përmbajtjes. Informacioni është bërë më i lehtë, më i lehtë për t’u tretur – por edhe më i lehtë për t’u harruar.
Ndryshe nga një libër që të kërkon dhe të ndryshon, leximi digjital shpesh është si një kalim në sipërfaqe: nuk të lë gjurmë, nuk të ndal për të menduar.
Të lexosh nuk është vetëm të marrësh informacion
Leximi i vërtetë është një akt i brendshëm. Ai zhvillon empatinë, zgjeron horizontet, forcon mendimin kritik. Një libër i mirë mund të shndërrohet në një udhëtim të brendshëm. Por këtë përvojë nuk ta ofron një “caption” 200-shkronjash apo një meme ironike.
Përballë ekranit, ne lexojmë me nxitim. Ndërsa përballë një libri, jemi të detyruar të ndalemi. Leximi bëhet një formë qëndrese – kundër sipërfaqësisë së përditshme.
A ka vend për librin në epokën e algoritmeve?
Kultura e leximit nuk po vdes – por po ndryshon mënyra si e perceptojmë atë. Të rinjtë nuk janë “dembele” për të lexuar. Ata thjesht jetojnë në një botë që nuk i jep prioritet mendimit të thellë. Por në këtë botë të shpejtë, libri mund të jetë pikërisht ajo që mungon: një mundësi për qetësi, për reflektim, për një bisedë me vetveten.
Po ti, si lexon sot?
A ndihesh më afër librit, apo ekranit? A ke ndryshuar mënyrën si lexon me kalimin e kohës?
Shkruaje mendimin tënd në komente dhe ndaj me ne përvojën tënde të leximit.
