Universitetet janë institucione të arsimit të lartë dhe kërkimit shkencor, që kanë luajtur një rol thelbësor në zhvillimin e shoqërive njerëzore për më shumë se një mijëvjeçar. Ato nuk janë vetëm vende ku njerëzit marrin diploma, por janë hapësira ku përhapen ide, zhvillohen shkenca, kultivohet mendimi kritik dhe formohen brezat e ardhshëm të liderëve, shkencëtarëve, mësuesve dhe profesionistëve.
1. Universiteti i Al Quaraouiyine (Marok) – Themeluar në vitin 859
- Universiteti i Al Quaraouiyine, i vendosur në Fez të Marokut, njihet si universiteti më i vjetër në botë që funksionon ende sot. Ai u themelua nga Fatima al-Fihri, një grua e pasur dhe e arsimuar. Fillimisht nisi si një xhami dhe u shndërrua në një qendër mësimi për lëndë si teologjia, astronomia, gramatika, dhe ligji islamik. UNESCO dhe Guinness World Records e njohin si universitetin më të vjetër që jep diploma akademike.
2. Universiteti i Bolonjës (Itali) – Themeluar në vitin 1088
- Universiteti i Bolonjës është universiteti më i vjetër në Evropë dhe konsiderohet shpesh si modeli i parë i universitetit modern. Ai lindi si një komunitet studentësh dhe profesorësh që studionin ligjin romak dhe kanonik. Universiteti ka qenë qendra kryesore për zhvillimin e drejtësisë perëndimore dhe ka pasur ndikim të jashtëzakonshëm në sistemet arsimore evropiane. Motoja e tij është “Alma mater studiorum” – Nëna ushqyese e studimeve.
3. Universiteti i Oksfordit (Mbretëria e Bashkuar) – Aktiv që nga shekulli XI
- Nuk ka një datë të saktë themelimi për Universitetin e Oksfordit, por dëshmi për arsimin aty datojnë që nga viti 1096. Ai është universiteti më i vjetër në botën anglishtfolëse. U zhvillua fuqishëm sidomos pas ndarjes së Oksfordit nga studentët që themeluan më vonë Universitetin e Kembrixhit. Oksfordi është i njohur për kolegjet e tij autonome, nivelin e lartë të kërkimit shkencor, dhe figurat e shquara që ka nxjerrë, përfshirë shumë laureatë të Çmimit Nobel dhe kryeministra britanikë.
4. Universiteti i Salamankës (Spanjë) – Themeluar në vitin 1134 (zyrtarisht 1218)
- Universiteti i Salamankës është universiteti më i vjetër në Spanjë dhe një nga më të hershmit në botë. Ai u bë zyrtarisht “universitet” me dekret mbretëror nga Mbreti Alfonso IX në vitin 1218. Ka qenë një qendër e rëndësishme për studimet humanistike, filozofi, dhe teologji. Një nga rolet historikisht më të rëndësishme të tij ishte debatimi dhe vlerësimi i ligjshmërisë së kolonizimit të Amerikës nga Spanja, në shekullin XVI.
5. Universiteti i Parisit (Francë) – Themeluar rreth vitit 1150
- Universiteti i Parisit, shpesh i quajtur Sorbona, u themelua në shekullin XII dhe u bë një nga universitetet më të shquara mesjetare në Evropë, veçanërisht në teologji dhe filozofi. Ai ndikoi thellësisht në sistemet arsimore të Evropës Perëndimore. Universiteti kaloi shumë reforma gjatë shekujve, përfshirë shpërbërjen në kohën e Revolucionit Francez dhe riorganizimin në shekullin XX. Sot, ai ekziston në disa institucione pasardhëse, si Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne.
