Shqipëria është një vend i pasur me histori dhe trashëgimi të lashtë kulturore, dhe vendet e saj arkeologjike janë dëshmi e qytetërimeve të ndryshme që kanë ekzistuar këtu ndër shekuj. Këto zbulime arkeologjike sjellin në dritë pjesë të rëndësishme të historisë së popullit shqiptar dhe ndikimin e kulturave të ndryshme, duke përfshirë ilirët, grekët, romakët dhe bizantinët. Më poshtë janë pesë prej zbulimeve më të rëndësishme arkeologjike në trojet shqiptare.
1. Butrinti
Butrinti është ndoshta një nga thesaret më të rëndësishme arkeologjike në Shqipëri dhe ndodhet në jug të vendit, pranë Sarandës. Ky qytet antik, i mbrojtur nga UNESCO, ka një histori që shtrihet mbi 2,500 vjet dhe ka kaluar nëpër duart e disa civilizimeve, përfshirë atë grek, romak dhe bizantin. Në Butrint mund të shohësh amfiteatrin antik, tempullin e Asklepit (zot i mjekësisë), dhe bazilikën e lashtë, të gjitha të ruajtura mirë. Gërmimet arkeologjike në këtë vend kanë zbuluar objekte dhe struktura të periudhave të ndryshme, duke e bërë Butrintin një destinacion të rëndësishëm për studiuesit dhe turistët.
2. Apolonia
Apolonia, themeluar nga kolonistët grekë në shekullin e 6-të p.e.s., është një tjetër qytet antik i shquar, i vendosur pranë qytetit të Fierit. Ky vend arkeologjik, i cili dikur ishte një nga qytetet më të mëdha të Ilirisë, ka ruajtur amfiteatrin, bibliotekën, tempujt dhe monumentin e Agonotetëve, një strukturë e veçantë me kolonada dorike. Apolonia luajti një rol të rëndësishëm gjatë periudhës romake, dhe gërmimet këtu kanë sjellë në dritë një koleksion të pasur artefaktesh, përfshirë statuja, monedha dhe objekte të tjera, që dëshmojnë për rëndësinë kulturore dhe ekonomike të qytetit.
3. Amantia
Amantia ndodhet në zonën malore të jugut të Shqipërisë, pranë qytetit të Vlorës, dhe përfaqëson një prej vendbanimeve të hershme ilire. Ky qytet ka një amfiteatër të vogël të ndërtuar në shekullin e 3-të p.e.s. dhe ruan pjesë të mureve mbrojtëse ilire. Në këtë vend, arkeologët kanë zbuluar gjithashtu tempuj të dedikuar perëndive ilire, si dhe objekte të tjera që pasqyrojnë jetën dhe kulturën e ilirëve. Amantia është një vend unik për nga peizazhi dhe ruajtja e mbetjeve të qytetërimit të hershëm ilir.
4. Bylisi
Bylisi, i pozicionuar në jug të Shqipërisë, pranë qytetit të Ballshit, është një qytet ilir i ndërtuar në një vend të ngritur që ofron pamje mbresëlënëse të rajonit përreth. Ky qytet ka pasur një rol të rëndësishëm gjatë periudhës romake, dhe në gërmimet arkeologjike janë zbuluar objekte të rëndësishme si stadiumi, amfiteatri, bazilika dhe struktura të tjera që dëshmojnë për organizimin urban të kohës. Bylisi është gjithashtu i njohur për mozaikët e ruajtur mirë, të cilët tregojnë skena të jetës fetare dhe shoqërore të asaj kohe.
5. Antigonea
Antigonea ndodhet pranë qytetit të Gjirokastrës dhe është themeluar nga mbreti epirot Pirro i Epirit në shekullin e 3-të p.e.s. si një dedikim për gruan e tij Antigona. Qyteti u ndërtua me një stil urbanist të avancuar për kohën, me rrugë të drejta dhe shtëpi të organizuara në blloqe. Gjatë gërmimeve, arkeologët kanë zbuluar mbetje të tempullit të Artemisit, objekte të ndryshme dekorative dhe monedha të epokës antike, të cilat flasin për përparimin ekonomik dhe kulturor të Antigones.
Leave a Reply